Khởi động từ – Contactor là một trong những thiết bị điện rất cần thiết và được sử dụng khá thông dụng, dùng để điều khiển đóng mở cung cấp nguồn cho một số thiết bị công nghiệp, thường dùng loại 3 pha và loại 1 pha. Vậy thì contactor được định nghĩa như thế nào, cấu tạo và nguyên lý hoạt động của nó ra sao, hãy cùng DLMECO tìm hiểu ngay sau đây.

Khởi động từ – Contactor là gì?

Khởi động từ hay còn gọi là Contactor, là thiết bị điện cơ học dùng để đóng, ngắt mạch điện trong các hệ thống điện. Thường được sử dụng để điều khiển các thiết bị công suất lớn như động cơ, hệ thống chiếu sáng… một cách đơn giản và an toàn thông qua nút nhấn hay điều khiển từ xa. Thiết bị này được sản xuất với sự đa dạng công suất, kích thước khác nhau. 

Cấu tạo của khởi động từ 

Khởi động từ được cấu tạo từ ba bộ phận chính bao gồm: Nam châm điện, hệ thống tiếp điểm và hệ thống dập hồ quang. Cụ thể từng bộ phận của khởi động từ như sau:

• Nam châm điện dùng để tạo ra từ trường có: lõi sắt làm nhiệm vụ dẫn từ, lò xo đẩy lõi trở về vị trí ban đầu khi không có dòng điện, cuộn dây điện từ khi có dòng điện đi qua, cuộn dây tạo ra lực hút nam châm.
• Hệ thống tiếp điểm: Bao gồm tiếp điểm chính và tiếp điểm phụ. Tiếp điểm chính có khả năng cho dòng điện lớn đi qua và tiếp điểm phụ có 2 trạng thái: thường đóng và thường mở có khả năng cho dòng điện đi qua các tiếp điểm nhỏ hơn 5A
• Hệ thống dập hồ quang: Khi Contactor chuyển mạch, có thể xảy ra hiện tượng hồ quang điện, gây cháy, mòn tiếp điểm của thiết bị.

Nguyên lý hoạt động Contactor 

Khi cấp nguồn điện vào mạch điều khiển với mức điện áp tương ứng với giá trị định mức của khởi động từ, dòng điện sẽ chạy qua cuộn dây được quấn cố định trên lõi từ. Lúc này, từ trường được sinh ra, tạo ra lực hút từ, khiến phần lõi từ di động bị hút và hình thành mạch từ kín.

Khi khởi động từ ở trạng thái hoạt động, các tiếp điểm chính sẽ đóng lại, cho phép dòng điện đi qua, trong khi các tiếp  điểm phụ thay đổi trạng thái:

• Tiếp điểm thường hở sẽ đóng lại.
• Tiếp điểm thường đóng sẽ mở ra.

Khi dòng điện cấp cho cuộn dây bị ngắt, từ trường mất đi, khiến lực từ không còn. Lúc này, lò xo sẽ đẩy lõi từ di động trở về vị trí ban đầu. Các tiếp điểm chính sẽ mở ra, ngắt dòng điện trong mạch động lực, và các tiếp điểm phụ sẽ trở về trạng thái ban đầu. Lúc này, động cơ hoặc tải được kết nối sẽ ngừng hoạt động.

Tổng hợp các contactor 

Khởi động từ (contactor) là thiết bị điều khiển quan trọng trong hệ thống điện với vai trò đóng ngắt các thiết bị điện. Khởi động từ thường có công suất cao, đòi hỏi việc lắp đặt cần chính xác về kỹ thuật để đảm bảo hoạt động ổn định và hạn chế rủi ro. Tùy theo mục đích sử dụng, contactor được phân loại thành nhiều dạng khác nhau. Dưới đây là tổng hợp các loại phổ biến:

Khởi động từ 1 pha 

Khởi động từ 1 pha là thiết bị điều khiển tự động dùng để đóng/ngắt mạch điện 1 pha trong các hệ thống điện. Đây là một thành phần quan trọng trong các hệ thống điều khiển tự động, giúp đảm bảo sự an toàn, hiệu quả và tiện lợi trong việc vận hành các thiết bị điện. Khởi động từ 1 pha thường sử dụng điện áp định mức 220V hoặc 24V. Các ứng dụng thường bao gồm việc kiểm soát động cơ 1 pha, đèn chiếu sáng, hoặc các thiết bị điện khác.

Khởi động từ 3 pha 

Khởi động từ 3 pha là thiết bị điều khiển tự động dùng để đóng/ngắt mạch điện 3 pha trong các hệ thống điện. Đây là một thành phần quan trọng trong các hệ thống điện, giúp kiểm soát và bảo vệ các thiết bị điện hoạt động với nguồn điện xoay chiều (AC) 3 pha  220V / 240V / 380V / 480V. Nhờ tính linh hoạt trong việc đáp ứng các mức điện áp khác nhau, khởi động từ 3 pha có thể được sử dụng trong nhiều hệ thống điện với yêu cầu tải khác nhau.

Đặc tính kỹ thuật của khởi động từ 

Khởi động từ dùng để đóng cắt tải liên tục theo tín hiệu của bộ điều khiển và được điều khiển bằng mạch điện mang dòng điện thấp hơn nhiều so với dòng điện đóng cắt tải. Dưới đây là đặc tính kỹ thuật của khởi động từ như sau: 

• Dòng điện định mức: Là giá trị dòng điện tối đa mà công tắc tơ có thể chịu đựng khi hoạt động ở điều kiện tải định mức. Ở mức dòng điện này, các mạch dẫn điện chính của công tắc tơ không bị quá nhiệt, đảm bảo hoạt động ổn định và an toàn trong giới hạn thiết kế.
• Điện áp định mức: Là mức điện áp áp dụng trên mạch chính của công tắc tơ khi nó hoạt động bình thường, đảm bảo thiết bị vận hành đúng với thiết kế kỹ thuật.
• Khả năng đóng: Được xác định bởi cường độ dòng điện tối đa mà công tắc tơ có thể chịu khi đóng mạch thành công. Thông thường, khả năng này dao động từ 4 đến 7 lần giá trị dòng điện định mức.
• Khả năng cắt: Là giá trị dòng điện lớn nhất mà công tắc tơ có thể ngắt thành công khỏi mạch điện mà không gây hư hại. Giá trị này thường nằm trong khoảng từ 1 đến 10 lần dòng định mức.
• Tuổi thọ : Tuổi thọ của Contactor phụ thuộc vào số lần đóng, mở. Sau số lần đóng mở ấy thì chúng sẽ bị hỏng và không dùng được.
• Tần số thao tác: Là số lần đóng cắt khởi động từ trong một giờ:. 30, 100, 120, 180, 300,600, 1200, 1500 lần/giờ.

Hướng dẫn cách lựa chọn contactor hiệu quả 

Việc chọn khởi động từ phù hợp với hệ thống điện và tải là rất quan trọng để đảm bảo hoạt động an toàn, hiệu quả, và bền bỉ. Để chọn một khởi động từ, bạn cần xem xét một số yếu tố sau:

• Công suất của động cơ: Kiểm tra công suất động cơ cần kiểm soát, thường được đo bằng kilowatt (kW) hoặc mã lực (HP). Chọn khởi động từ có khả năng chịu tải lớn hơn hoặc bằng công suất động cơ.
  Ví dụ: Nếu động cơ có công suất 5.5 kW, hãy chọn khởi động từ có dòng định mức tương ứng với công suất này.
• Điện áp: Đảm bảo rằng khởi động từ có thể hoạt động ổn định ở điện áp mà bạn sẽ sử dụng. Điện áp này thường được thể hiện bằng Volt (V).
• Loại động cơ: Có nhiều loại động cơ khác nhau và mỗi loại có thể yêu cầu một loại khởi động từ khác nhau như động cơ không đồng bộ, động cơ đồng bộ.
• Phương thức khởi động: Tùy vào nhu cầu, có thể chọn loại khởi động từ đáp ứng cách khởi động nhanh để động cơ đạt tốc độ tối đa sớm, hoặc loại khởi động êm nhằm giảm thiểu các tác động không mong muốn.
• Điều kiện môi trường: Trong các môi trường khắc nghiệt như nhiệt độ cao, bụi bẩn, hoặc độ ẩm lớn, cần ưu tiên loại khởi động từ được thiết kế để chịu được các yếu tố môi trường này, nhằm đảm bảo tuổi thọ và hiệu suất thiết bị.

Đơn vị phân phối khởi động từ chính hãng

Dlmeco là một đơn vị uy tín chuyên phân phối các thiết bị điện, cầu trục, cổng trục chính hãng, bao gồm cả khởi động từ từ thương hiệu nổi tiếng. Với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực cầu trục và hệ thống điện, Dlmeco cung cấp các sản phẩm chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu của các công trình công nghiệp và hệ thống điện tự động hóa. Lý do chọn Dlmeco là đơn vị phân phối khởi động từ chính hãng:

• Sản phẩm chính hãng: Dlmeco cam kết cung cấp các thiết bị điện chính hãng, đảm bảo chất lượng và hiệu suất.
• Tư vấn: Đội ngũ kỹ thuật viên của Dlmeco sẽ tư vấn giúp khách hàng lựa chọn khởi động từ phù hợp với yêu cầu công trình.
• Dịch vụ sau bán: Dlmeco cung cấp dịch vụ bảo hành và hỗ trợ kỹ thuật, đảm bảo sự hài lòng của khách hàng.
• Giao hàng nhanh chóng: Dlmeco có hệ thống phân phối rộng khắp, giao hàng nhanh chóng và đảm bảo sản phẩm đúng yêu cầu.